سنجش و ارزیابی خطر اکولوژیکی فلزات سنگین در رسوبات سطحی منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس

زمینه: امروزه یکی از مهم‌ترین مشکلات جهانی محیط زیست بخصوص در اکوسیستم‌های آبی، آلودگی ناشی از فلزات سنگین است. چرا که این عناصر به دلیل خصوصیاتی همچون ثبات شیمیایی، تجزیه‌پذیری ضعیف و داشتن قدرت تجمع زیستی در سطوح مختلف زنجیره غذایی موجب ایجاد صدمات و خطرات اکولوژیکی فراوانی برای موجودات زنده می‌گردند. لذا مطالعه حاضر به بررسی غلظت فلزات سنگین (جیوه، کادمیوم، سرب، کروم، مس، نیکل، روی و آهن) و ارزیابی خطر اکولوژیکی آنها در رسوبات ساحلی منطقه ویژه اقتصادی- پارس جنوبی می‌پردازد. مواد و روش‌ها: جهت بررسی غلظت فلزات ۱۶ ایستگاه در طول سواحل منطقه مورد مطالعه انتخاب و در هر ایستگاه 3 نمونه برداشت شد. پس از آماده‌سازی و هضم نمونه‌ها، غلظت فلزات مذکور با استفاده از دستگاه پلاروگراف تعیین گردید. یافته‌ها: نتایج نشان داد متوسط کل غلظت فلزات در رسوبات به ترتیب (جیوه> کادمیوم > سرب > کروم > نیکل > مس > روی >آهن) به میزان (۰۱۶/0±۰۳/۰ > ۰۷/0±۴۴۷/۰ >۴۷/0±۵۹/۸ > ۷۳/0±۸۹/۱۷ > ۸۴/0±۹۶/۱۸ > 7۷/۱±۵۸/۲۸ > ۰۳۵/۱2±۱۸/۴۵ > ۰۵/۲±۰۶۵/۵۶) میلی‌گرم بر کیلوگرم بوده است. به علاوه بررسی شاخص‌های محیط زیستی؛ شاخص زمین انباشتگی، شاخص بار آلودگی و فاکتور آلودگی، بیانگر وضعیت آلودگی پایین و تا حدودی متوسط در منطقه بود. همچنین بررسی خطر اکولوژیکی و خطر محیط زیستی فلزات سنگین نشان داد، به ترتیب خطر به صورت (جیوه> کروم > روی > نیکل > سرب > مس > کادمیوم) می‌باشد. نتیجه‌گیری: براساس نتایج به دست آمده می‌توان بیان کرد وضعیت آلودگی در منطقه برای فلزات (جیوه، روی، کروم، سرب و نیکل) پایین و برای فلز کادمیوم و مس متوسط است. بالابودن غلظت فلزات کادمیوم در مقایسه با مقدار متناظر آنها در پوسته زمین، بـه همراه مقادیر بالای فاکتور آلودگی، آلودگی اصلاح شده برای فلزات کادمیوم و مس از تأثیر فعالیت‌های انسانی در آلودگی و انباشت این فلزات در رسوبات منطقه حکایت دارد. همچنین بر اساس محاسبه شاخص خطر اکولوژیکی فلزات می‌توان بیان کرد در بین عناصر اندازه‌گیری شده، رسوبات از نظر فلز کادمیوم در معرض خطر متوسط اکولوژیکی قرار دارد.